เลิกบังคับหมดอายุรหัสผ่าน! ทำไม NCSC ของสหราชอาณาจักรถึงบอกว่าควรหยุดทำสิ่งนี้
บทความจาก National Cyber Security Centre (NCSC) ของสหราชอาณาจักรชื่อ “ปัญหาเกี่ยวกับการบังคับใช้รหัสผ่านปกติหมดอายุ” ได้สร้างความฮือฮาในวงการความปลอดภัยทางไซเบอร์ เพราะมันท้าทายแนวทางปฏิบัติที่เคยเชื่อกันมานาน นั่นคือ การบังคับให้ผู้ใช้เปลี่ยนรหัสผ่านเป็นประจำ บทความนี้ไม่ได้บอกว่ารหัสผ่านไม่สำคัญ แต่เน้นย้ำว่าการบังคับให้เปลี่ยนรหัสผ่านบ่อยๆ อาจทำให้เกิดผลเสียมากกว่าผลดี
ทำไมการบังคับหมดอายุรหัสผ่านถึงเป็นปัญหา?
NCSC ระบุปัญหาหลักๆ ที่เกิดจากการบังคับให้ผู้ใช้เปลี่ยนรหัสผ่านเป็นประจำดังนี้:
- รหัสผ่านที่คาดเดาง่าย: เมื่อผู้ใช้ถูกบังคับให้เปลี่ยนรหัสผ่านบ่อยๆ พวกเขามักจะเลือกใช้รหัสผ่านที่คาดเดาง่าย โดยการเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อยจากรหัสผ่านเดิม เช่น การเพิ่มตัวเลข 1, 2, 3 ต่อท้าย หรือเปลี่ยนตัวอักษรตัวแรกให้เป็นตัวพิมพ์ใหญ่ การทำเช่นนี้ทำให้แฮกเกอร์สามารถเดาหรือแคร็ก (crack) รหัสผ่านได้ง่ายขึ้น
- การจดรหัสผ่าน: เมื่อผู้ใช้ต้องจำรหัสผ่านที่ซับซ้อนและเปลี่ยนแปลงบ่อย พวกเขามีแนวโน้มที่จะจดรหัสผ่านไว้ในที่ต่างๆ เช่น บนโพสต์อิท (Post-it note) ใต้แป้นพิมพ์ หรือในไฟล์ข้อความที่ไม่ปลอดภัย ซึ่งทำให้รหัสผ่านเสี่ยงต่อการถูกขโมย
- เหนื่อยหน่ายและละเลย: การบังคับให้เปลี่ยนรหัสผ่านบ่อยๆ ทำให้ผู้ใช้รู้สึกเหนื่อยหน่ายและละเลยในการดูแลรักษารหัสผ่าน พวกเขาอาจจะลดความระมัดระวังในการใช้งานอินเทอร์เน็ต และเปิดโอกาสให้เกิดการโจมตีแบบฟิชชิ่ง (phishing) ได้ง่ายขึ้น
- เสียเวลาและทรัพยากร: การบังคับให้เปลี่ยนรหัสผ่านเป็นประจำ สร้างภาระให้กับทั้งผู้ใช้และฝ่ายไอที ผู้ใช้ต้องเสียเวลาในการเปลี่ยนรหัสผ่านและจดจำรหัสผ่านใหม่ ส่วนฝ่ายไอทีต้องเสียเวลาในการช่วยเหลือผู้ใช้ที่ลืมรหัสผ่าน หรือมีปัญหาในการเข้าสู่ระบบ
แล้วเราควรทำอย่างไร? ทางเลือกที่ดีกว่าการบังคับหมดอายุรหัสผ่าน
NCSC แนะนำให้เปลี่ยนจากการบังคับหมดอายุรหัสผ่านเป็นการเน้นย้ำถึงความสำคัญของการใช้รหัสผ่านที่แข็งแกร่งและมีมาตรการรักษาความปลอดภัยอื่นๆ ที่มีประสิทธิภาพมากกว่า เช่น:
- รหัสผ่านที่ยาวและซับซ้อน: ส่งเสริมให้ผู้ใช้สร้างรหัสผ่านที่ยาว (อย่างน้อย 12 ตัวอักษรขึ้นไป) และประกอบด้วยตัวอักษรพิมพ์ใหญ่ พิมพ์เล็ก ตัวเลข และสัญลักษณ์พิเศษ
- Multi-Factor Authentication (MFA): การใช้ MFA หรือการยืนยันตัวตนแบบหลายขั้นตอน จะเพิ่มความปลอดภัยให้กับบัญชีผู้ใช้ได้อย่างมาก แม้ว่ารหัสผ่านจะถูกแฮกเกอร์ขโมยไปได้ แต่แฮกเกอร์ก็ยังต้องผ่านขั้นตอนการยืนยันตัวตนอื่นๆ ก่อนที่จะเข้าถึงบัญชีได้
- Password Manager: แนะนำให้ผู้ใช้ใช้โปรแกรมจัดการรหัสผ่าน (Password Manager) ซึ่งสามารถช่วยสร้างและจัดเก็บรหัสผ่านที่แข็งแกร่งได้อย่างปลอดภัย ผู้ใช้จำเพียงรหัสผ่านหลัก (master password) เพียงรหัสเดียวเท่านั้น
- การตรวจจับการละเมิดข้อมูล (Breach Detection): ตรวจสอบว่ารหัสผ่านของผู้ใช้ถูกเปิดเผยในการละเมิดข้อมูล (data breach) ที่ผ่านมาหรือไม่ และหากพบว่ารหัสผ่านรั่วไหล ให้บังคับให้ผู้ใช้เปลี่ยนรหัสผ่านทันที
- การให้ความรู้และความตระหนัก: ให้ความรู้แก่ผู้ใช้เกี่ยวกับความสำคัญของความปลอดภัยทางไซเบอร์ และสอนวิธีการสร้างรหัสผ่านที่แข็งแกร่ง การหลีกเลี่ยงการโจมตีแบบฟิชชิ่ง และการใช้งานอินเทอร์เน็ตอย่างปลอดภัย
สรุป
บทความของ NCSC ชี้ให้เห็นว่า การบังคับหมดอายุรหัสผ่านเป็นประจำอาจไม่ใช่แนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุดในการรักษาความปลอดภัยทางไซเบอร์ การมุ่งเน้นไปที่การสร้างรหัสผ่านที่แข็งแกร่ง การใช้ MFA และการให้ความรู้แก่ผู้ใช้ อาจเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพมากกว่าในการปกป้องข้อมูลและระบบ
ข้อควรจำ:
- อย่าบังคับให้เปลี่ยนรหัสผ่านบ่อยเกินไป: หากจำเป็นต้องมีการเปลี่ยนรหัสผ่าน ให้ทำเมื่อมีเหตุผลอันสมควร เช่น รหัสผ่านรั่วไหล หรือมีการละเมิดข้อมูล
- เน้นย้ำความสำคัญของรหัสผ่านที่แข็งแกร่ง: สนับสนุนให้ผู้ใช้สร้างรหัสผ่านที่ยาวและซับซ้อน
- ใช้ MFA เพื่อเพิ่มความปลอดภัย: MFA เป็นเครื่องมือที่ทรงพลังในการป้องกันการเข้าถึงบัญชีโดยไม่ได้รับอนุญาต
- ให้ความรู้แก่ผู้ใช้: การให้ความรู้แก่ผู้ใช้เกี่ยวกับความปลอดภัยทางไซเบอร์เป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยที่ดี
การปรับเปลี่ยนแนวทางการจัดการรหัสผ่าน อาจต้องใช้เวลาและความพยายาม แต่ผลลัพธ์ที่ได้คือระบบที่ปลอดภัยและผู้ใช้ที่มีความตระหนักรู้มากขึ้น ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญในการรับมือกับภัยคุกคามทางไซเบอร์ที่ซับซ้อนขึ้นในปัจจุบัน
ปัญหาเกี่ยวกับการบังคับใช้รหัสผ่านปกติหมดอายุ
AI ได้ให้ข่าวสารแล้ว
คำถามต่อไปนี้ถูกใช้เพื่อสร้างคำตอบจาก Google Gemini:
เวลา 2025-03-13 11:50 ‘ปัญหาเกี่ยวกับการบังคับใช้รหัสผ่านปกติหมดอายุ’ ได้รับการเผยแพร่ตาม UK National Cyber Security Centre กรุณาเขียนบทความโดยละเอียดพร้อมข้อมูลที่เกี่ยวข้องในรูปแบบที่เข้าใจง่าย
29