ยูเนสโกเผยแพร่รายงานฉบับแรกเกี่ยวกับความคืบหน้าของประเทศสมาชิกในการนำ “ข้อเสนอแนะว่าด้วยวิทยาศาสตร์แบบเปิด” ไปปฏิบัติ
เมื่อวันที่ 4 กันยายน 2565 เวลา 07:57 น. โดยประมาณ ศูนย์ข้อมูลนวัตกรรมและความรู้ (Current Awareness Portal) ได้เผยแพร่ข่าวสำคัญที่เกี่ยวข้องกับการขับเคลื่อนวิทยาศาสตร์ของโลก นั่นคือ ยูเนสโก (UNESCO) ได้ประกาศเปิดตัวรายงานบูรณาการฉบับแรกที่รวบรวมสถานการณ์ความคืบหน้าของประเทศสมาชิกในการนำ “ข้อเสนอแนะว่าด้วยวิทยาศาสตร์แบบเปิด” (Recommendation on Open Science) ไปปฏิบัติ
ข่าวนี้ถือเป็นก้าวสำคัญที่สะท้อนให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของประชาคมโลกในการส่งเสริมให้วิทยาศาสตร์เป็นไปอย่างเปิดกว้าง โปร่งใส และเข้าถึงได้สำหรับทุกคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงเวลาที่ความท้าทายระดับโลก เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โรคระบาด และความไม่เท่าเทียมกัน จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือทางวิทยาศาสตร์อย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน
“ข้อเสนอแนะว่าด้วยวิทยาศาสตร์แบบเปิด” คืออะไร?
ข้อเสนอแนะนี้เป็นเอกสารสำคัญที่ได้รับการรับรองจากที่ประชุมใหญ่ของยูเนสโกเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2564 ถือเป็นข้อตกลงระดับโลกฉบับแรกที่กำหนดมาตรฐานร่วมกันเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์แบบเปิด โดยมีเป้าหมายหลักคือการส่งเสริมให้เกิดการเข้าถึงข้อมูลงานวิจัย ผลการทดลอง ซอฟต์แวร์ และองค์ความรู้วิทยาศาสตร์อื่นๆ ได้อย่างเสรี เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อสังคมส่วนรวม
หัวใจหลักของข้อเสนอแนะนี้ครอบคลุมประเด็นสำคัญหลายด้าน เช่น:
- การเข้าถึงงานวิจัยอย่างเสรี: สนับสนุนให้ผลงานวิจัยต่างๆ เผยแพร่ผ่านช่องทางที่เข้าถึงได้ง่ายและไม่มีค่าใช้จ่าย
- ข้อมูลวิทยาศาสตร์ที่สามารถนำไปใช้ซ้ำได้: ส่งเสริมการแบ่งปันข้อมูลดิบและข้อมูลที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้ผู้อื่นสามารถนำไปตรวจสอบหรือต่อยอดได้
- การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของสาธารณชน: กระตุ้นให้ประชาชนทั่วไปเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
- การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน: สนับสนุนการสร้างระบบและเครื่องมือที่จำเป็นสำหรับการดำเนินงานวิทยาศาสตร์แบบเปิด
- การประเมินผลงานวิจัย: ทบทวนวิธีการประเมินผลงานวิจัย เพื่อให้เห็นคุณค่าของงานวิจัยในวงกว้าง ไม่ใช่เพียงแค่การตีพิมพ์ในวารสารชั้นนำ
รายงานบูรณาการฉบับแรก: การสะท้อนภาพรวมความคืบหน้า
การที่ยูเนสโกได้เปิดตัวรายงานบูรณาการฉบับแรกนี้ เป็นการประเมินผลครั้งสำคัญว่าประเทศสมาชิกทั่วโลกได้ดำเนินการอย่างไรบ้างภายหลังการรับรองข้อเสนอแนะนี้ รายงานนี้จะช่วยให้เห็นภาพรวมของ:
- ความคืบหน้าในการนำข้อเสนอแนะไปปฏิบัติ: รายงานจะแสดงให้เห็นว่าประเทศต่างๆ มีการออกนโยบาย กฎหมาย หรือแนวปฏิบัติเพื่อส่งเสริมวิทยาศาสตร์แบบเปิดมากน้อยเพียงใด
- ความท้าทายที่เผชิญ: การดำเนินการตามแนวทางวิทยาศาสตร์แบบเปิดอาจไม่ใช่เรื่องง่ายเสมอไป รายงานนี้จะช่วยระบุอุปสรรคและความท้าทายที่ประเทศต่างๆ พบเจอ
- แนวปฏิบัติที่ดี (Best Practices): การรวบรวมข้อมูลจากประเทศต่างๆ อาจนำไปสู่การค้นพบแนวปฏิบัติที่ดีที่สามารถเป็นแบบอย่างให้กับประเทศอื่นๆ ได้
- ช่องว่างที่ต้องได้รับการแก้ไข: รายงานจะช่วยชี้ให้เห็นว่ายังมีส่วนใดบ้างที่ต้องได้รับการพัฒนาเพิ่มเติม เพื่อให้บรรลุเป้าหมายของวิทยาศาสตร์แบบเปิดอย่างแท้จริง
ความสำคัญของวิทยาศาสตร์แบบเปิดในปัจจุบัน
ในยุคแห่งการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็ว วิทยาศาสตร์แบบเปิดมีความสำคัญอย่างยิ่งยวดด้วยเหตุผลหลายประการ:
- เร่งการค้นพบและนวัตกรรม: เมื่อนักวิจัยสามารถเข้าถึงข้อมูลและผลงานของผู้อื่นได้โดยง่าย กระบวนการค้นพบสิ่งใหม่ๆ และการพัฒนานวัตกรรมก็จะเร็วขึ้น
- เพิ่มความโปร่งใสและน่าเชื่อถือ: การเปิดเผยข้อมูลและวิธีการวิจัย ช่วยให้สาธารณชนสามารถตรวจสอบกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ได้ เพิ่มความไว้วางใจในผลการวิจัย
- ส่งเสริมความร่วมมือระดับโลก: วิทยาศาสตร์แบบเปิดช่วยลดอุปสรรคทางพรมแดนและภาษา ทำให้การทำงานร่วมกันระหว่างนักวิจัยจากทั่วโลกเป็นไปได้ง่ายขึ้น
- แก้ปัญหาสังคม: การเข้าถึงองค์ความรู้วิทยาศาสตร์อย่างเสรี สามารถช่วยให้สังคมในวงกว้างสามารถนำความรู้ไปใช้เพื่อแก้ไขปัญหาต่างๆ เช่น สุขภาพ สิ่งแวดล้อม และการพัฒนาเศรษฐกิจ
- ลดความเหลื่อมล้ำ: วิทยาศาสตร์แบบเปิดมีศักยภาพที่จะช่วยลดช่องว่างทางความรู้และเทคโนโลยีระหว่างประเทศที่พัฒนาแล้วและประเทศกำลังพัฒนา
ก้าวต่อไป
รายงานบูรณาการฉบับแรกนี้ ถือเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญในการติดตามความคืบหน้าและผลักดันการดำเนินงานด้านวิทยาศาสตร์แบบเปิดให้เป็นรูปธรรมยิ่งขึ้น ยูเนสโกจะยังคงมีบทบาทสำคัญในการสนับสนุน ส่งเสริม และอำนวยความสะดวกในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างประเทศสมาชิก เพื่อให้โลกของเราก้าวไปสู่ยุคแห่งวิทยาศาสตร์ที่เปิดกว้างและเป็นประโยชน์ต่อทุกคนอย่างแท้จริง
เราสามารถติดตามข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับรายงานฉบับนี้และกิจกรรมที่เกี่ยวข้องได้จากช่องทางอย่างเป็นทางการของยูเนสโกต่อไป.
ユネスコ、「オープンサイエンスに関する勧告」を受けた、加盟国の取組状況をまとめた初の統合報告書を公開
AI ได้ให้ข่าวสารแล้ว
คำถามต่อไปนี้ถูกใช้เพื่อสร้างคำตอบจาก Google Gemini:
เวลา 2025-09-04 07:57 ‘ユネスコ、「オープンサイエンスに関する勧告」を受けた、加盟国の取組状況をまとめた初の統合報告書を公開’ ได้รับการเผยแพร่โดย カレントアウェアネス・ポータル กรุณาเขียนบทความโดยละเอียดพร้อมข้อมูลที่เกี่ยวข้องในรูปแบบที่อ่อนโยน กรุณาตอบเป็นภาษาไทยโดยมีบทความเท่านั้น