การรับรู้และการใช้เทคโนโลยีของเยาวชนไทย: ส่องข้อมูลจากญี่ปุ่น สะท้อนถึงประเด็นที่ควรใส่ใจ
วันที่ 30 มิถุนายน 2568 เว็บไซต์ Current Awareness Portal ของญี่ปุ่น ได้เผยแพร่ข่าวสารที่น่าสนใจจากกระทรวงกิจการภายในและการสื่อสาร (総務省) เรื่อง “การเผยแพร่ผลการสำรวจดัชนีการรู้เท่าทันอินเทอร์เน็ตของเยาวชน ปีงบประมาณ 2024” (2024年度 青少年のインターネット・リテラシー指標等に係る調査結果) ซึ่งข้อมูลเหล่านี้ แม้จะมาจากบริบทของญี่ปุ่น แต่ก็สามารถนำมาเป็นแนวทางในการพิจารณาและปรับใช้กับสถานการณ์ของเยาวชนไทยได้อย่างดี เพื่อให้เข้าใจถึงแนวโน้มการใช้ชีวิตในยุคดิจิทัลที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว
ภาพรวมของการสำรวจ:
การสำรวจนี้จัดทำขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อทำความเข้าใจถึงระดับความรู้ความเข้าใจ (literacy) และพฤติกรรมการใช้อินเทอร์เน็ตของเยาวชนในประเทศญี่ปุ่น โดยแบ่งกลุ่มอายุออกเป็นกลุ่มต่างๆ เพื่อให้ได้ข้อมูลที่เฉพาะเจาะจงและครอบคลุม การสำรวจครอบคลุมประเด็นสำคัญหลายด้านที่เกี่ยวข้องกับชีวิตดิจิทัลของเยาวชน อาทิ:
- ทักษะการใช้งานเทคโนโลยี: ความคุ้นเคยกับการใช้อุปกรณ์ดิจิทัลต่างๆ โปรแกรม หรือแอปพลิเคชันที่จำเป็นในชีวิตประจำวัน
- การเข้าถึงข้อมูลและความรู้: ความสามารถในการค้นหา ตรวจสอบ และประเมินความน่าเชื่อถือของข้อมูลออนไลน์
- การสื่อสารและการมีปฏิสัมพันธ์: พฤติกรรมการสื่อสารผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ต่างๆ การสร้างความสัมพันธ์ และการจัดการกับประเด็นทางสังคมออนไลน์
- ความตระหนักรู้ด้านความปลอดภัยและความเสี่ยง: ความเข้าใจในภัยคุกคามออนไลน์ การคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล และการป้องกันตนเองจากอันตรายต่างๆ
- การเสพติดและการใช้เวลาอย่างเหมาะสม: การบริหารจัดการเวลาในการใช้อินเทอร์เน็ต และการตระหนักถึงผลกระทบต่อสุขภาพกายและใจ
ประเด็นสำคัญที่น่าสนใจและเกี่ยวข้องกับบริบทไทย:
แม้จะไม่มีรายละเอียดเชิงลึกของผลการสำรวจฉบับเต็มในข่าวประชาสัมพันธ์นี้ แต่โดยทั่วไปแล้ว การสำรวจลักษณะนี้มักจะสะท้อนให้เห็นถึงประเด็นสำคัญที่เกิดขึ้นกับเยาวชนในสังคมยุคดิจิทัลทั่วโลก ซึ่งสามารถนำมาเปรียบเทียบและพิจารณาสำหรับเยาวชนไทยได้ดังนี้:
-
การเข้าถึงอินเทอร์เน็ตที่แพร่หลาย: เช่นเดียวกับหลายประเทศทั่วโลก การเข้าถึงอินเทอร์เน็ตในญี่ปุ่นนั้นถือว่าสูงมาก และคาดว่าเยาวชนส่วนใหญ่จะมีการใช้งานอย่างสม่ำเสมอ สำหรับประเทศไทย การเข้าถึงอินเทอร์เน็ตก็มีความครอบคลุมมากขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะในกลุ่มเยาวชน ทำให้พวกเขาเป็นผู้ใช้งานดิจิทัลอย่างเต็มตัวตั้งแต่ยังเยาว์วัย
-
ทักษะและความรู้ในการใช้งานที่หลากหลาย: เยาวชนในปัจจุบันมักจะมีความคุ้นเคยกับการใช้อุปกรณ์สมาร์ทโฟนและแอปพลิเคชันต่างๆ ในชีวิตประจำวันเป็นอย่างดี แต่ทักษะที่จำเป็นอย่าง “การรู้เท่าทันอินเทอร์เน็ต” (Internet Literacy) หรือ “การรู้เท่าทันสื่อดิจิทัล” (Digital Literacy) กลับเป็นสิ่งที่ต้องได้รับการส่งเสริมอย่างจริงจัง ซึ่งรวมถึงความสามารถในการแยกแยะข้อมูลจริง เท็จ ข่าวปลอม (Fake News) โฆษณาแฝง หรือเนื้อหาที่ไม่เหมาะสม
-
ความเสี่ยงและภัยคุกคามออนไลน์: เยาวชนเป็นกลุ่มเปราะบางที่อาจตกเป็นเป้าหมายของภัยคุกคามออนไลน์ต่างๆ เช่น การกลั่นแกล้งบนโลกออนไลน์ (Cyberbullying) การหลอกลวงทางออนไลน์ (Online Scams) การละเมิดข้อมูลส่วนบุคคล (Data Privacy) หรือการเข้าถึงเนื้อหาที่ก่อให้เกิดความรุนแรงและไม่เหมาะสม การสำรวจของญี่ปุ่นจึงน่าจะเน้นย้ำถึงความสำคัญของการสร้างความตระหนักรู้และทักษะในการป้องกันตนเองของเยาวชน
-
การใช้เวลาอย่างสมดุล: การใช้เทคโนโลยีมากเกินไปอาจส่งผลกระทบต่อการเรียน สุขภาพกาย (เช่น ปัญหาสายตา อาการปวดเมื่อย) และสุขภาพจิต (เช่น ความเครียด ความวิตกกังวล การเปรียบเทียบตนเองกับผู้อื่นบนโซเชียลมีเดีย) การส่งเสริมให้เยาวชนรู้จักบริหารจัดการเวลาในการใช้อินเทอร์เน็ตอย่างเหมาะสม จึงเป็นอีกประเด็นสำคัญที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรให้ความสนใจ
-
บทบาทของผู้ปกครองและสถาบันการศึกษา: การพัฒนาทักษะการรู้เท่าทันอินเทอร์เน็ตของเยาวชนนั้น ไม่ได้ขึ้นอยู่กับตัวเยาวชนเพียงลำพัง แต่ต้องการการสนับสนุนจากผู้ปกครอง ครู และสถาบันการศึกษาต่างๆ การให้ความรู้ การสร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย และการส่งเสริมการสนทนาเกี่ยวกับประเด็นดิจิทัลอย่างเปิดเผย จะช่วยให้เยาวชนสามารถเติบโตในโลกออนไลน์ได้อย่างมีคุณภาพ
ความเชื่อมโยงกับประเทศไทย:
ในบริบทของประเทศไทย การสำรวจลักษณะนี้จากประเทศที่มีความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีอย่างญี่ปุ่น สามารถเป็นแรงบันดาลใจและชี้ให้เห็นถึงแนวทางที่ประเทศไทยควรจะดำเนินการ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง:
- การมีข้อมูลที่ชัดเจน: การสำรวจและเก็บข้อมูลเกี่ยวกับพฤติกรรมและทักษะการใช้อินเทอร์เน็ตของเยาวชนไทยอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้ภาครัฐ สถาบันการศึกษา และภาคประชาสังคม สามารถวางแผนและดำเนินนโยบาย รวมถึงกิจกรรมต่างๆ ได้อย่างตรงจุดและมีประสิทธิภาพ
- การบูรณาการการเรียนรู้: ควรมีการผนวกเอาเนื้อหาเกี่ยวกับการรู้เท่าทันอินเทอร์เน็ตและสื่อดิจิทัล เข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของหลักสูตรการศึกษาในทุกระดับชั้น
- การส่งเสริมการรู้เท่าทันสื่อ: การจัดกิจกรรมอบรม ให้ความรู้ และสร้างเครือข่ายสำหรับผู้ปกครองและครู เพื่อให้พวกเขาสามารถแนะนำและดูแลเยาวชนในการใช้เทคโนโลยีได้อย่างเหมาะสม
การที่กระทรวงกิจการภายในและการสื่อสารของญี่ปุ่นได้เผยแพร่ผลการสำรวจนี้ สะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญที่รัฐบาลญี่ปุ่นให้ความสำคัญกับการพัฒนาพลเมืองดิจิทัลที่มีคุณภาพ การศึกษาข้อมูลเช่นนี้จึงเป็นประโยชน์อย่างยิ่งในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และนำมาปรับใช้เพื่อสร้างสังคมดิจิทัลที่ปลอดภัยและสร้างสรรค์สำหรับเยาวชนไทยต่อไป.
総務省、「2024年度 青少年のインターネット・リテラシー指標等に係る調査結果」を公表
AI ได้ให้ข่าวสารแล้ว
คำถามต่อไปนี้ถูกใช้เพื่อสร้างคำตอบจาก Google Gemini:
เวลา 2025-06-30 08:17 ‘総務省、「2024年度 青少年のインターネット・リテラシー指標等に係る調査結果」を公表’ ได้รับการเผยแพร่ตาม カレントアウェアネス・ポータル กรุณาเขียนบทความโดยละเอียดพร้อมข้อมูลที่เกี่ยวข้องในรูปแบบที่เข้าใจง่าย กรุณาตอบเป็นภาษาไทย